Instytut Prognoz i Analiz Gospodarczych przygotował raport poświęcony zjawisku szarej strefy gospodarczej w Polsce.
Jak głosi raport obserwacje wyników budżetu państwa i analiza makroekonomicznych danych statystycznych w ostatnich latach dokonana przez Instytut pokazuje obniżanie się udziału szarej strefy gospodarczej w produkcie krajowym brutto. Jest to efektem zdecydowanych działań władz nakierowanych na tzw. uszczelnienie systemu podatkowego, a także konsekwentnego egzekwowania prawa oraz wprowadzania nowych regulacji prawnych.
Skuteczną i sprawdzoną w wielu krajach metodą ograniczania rozmiarów szarej strefy jest propagowanie i rozwój obrotu bezgotówkowego. Wiadomo bowiem, że transakcje finansowe w szarej strefie są przeprowadzane prawie wyłącznie z wykorzystaniem gotówki, dzięki czemu nie pozostawia się dokumentów, czyli śladów, na podstawie których władze mogą stwierdzić fakt prowadzenia działalności gospodarczej.
Szara strefa w Polsce w 2018 roku
Zgodnie z raportem dla zilustrowania zjawiska szarej strefy w sposób zrozumiały dla osób niezajmujących się sprawami gospodarczymi, Instytut Prognoz i Analiz Gospodarczych ogłasza 7 marca 2018 roku dniem wyjścia z szarej strefy gospodarczej.
Gdyby symbolicznie skumulować całoroczną działalność w szarej strefie, to okres ten trwałby 66 dni, a w ciągu pozostałych do końca roku 299 dni wszelka działalność gospodarcza w Polsce byłaby już prowadzona w oficjalnej gospodarce. Oznacza to prognozę udziału szarej strefy w 2018 roku na poziomie 18 procent skorygowanego produktu krajowego brutto. W 2017 roku dzień ten przypadł 9 marca.
Ograniczanie zjawiska
Autorzy raportu zwracają uwagę, że w latach 2016-2017 rząd podejmował różne działania prowadzące do uszczelnienia systemu podatkowego, a w szczególności do zapobiegania uchylaniu się od płacenia podatku VAT i wyłudzaniu tego podatku przez grupy przestępcze stosujące m.in. tzw. karuzele podatkowe. Innym działaniem, które jest wprowadzane w 2018 roku jest Jednolity Plik Kontrolny, czyli obligatoryjne raportowanie fiskusowi o szczegółach wszystkich faktur, z jakimi każde przedsiębiorstwo ma do czynienia. Obserwuje się też wzmożone kontrole przeprowadzane przez służby skarbowe.
W ostatnich 2-3 latach różne organy państwa prowadziły intensywne, konsekwentne i skuteczne działania w kilku sektorach, nastawione na ograniczenie rozmiarów szarej strefy lub jej eliminację. Sukces w tych działaniach był możliwy z kilku powodów. Po pierwsze, pojawiła się wola polityczna skutecznych działań z wykorzystaniem istniejących, ale niedostatecznie dotychczas wykorzystywanych instrumentów prawnych czy represyjnych. Po drugie, nastąpił postęp w koordynacji działań różnych resortów i służb, co w przeszłości na ogół nie miało miejsca w takim zakresie. Po trzecie, miała miejsce współpraca z reprezentacją sektorów (izby gospodarcze, stowarzyszenia), w których uczciwie działający przedsiębiorcy ponosili straty w efekcie istnienia w nich szarej strefy. W wielu przypadkach władze otrzymywały gotowe plany działania.
Trzeba też podkreślić efekty powołania koalicji na rzecz ograniczania szarej strefy, powołanej w 2014 roku przez Business Centre Club, UN Global Compact w Polsce, NIK, ministerstwa finansów i gospodarki oraz CBA. Jej celem jest monitorowanie zakresu szarej strefy, wypracowywanie nowych rozwiązań w walce z szarą strefą oraz koordynacja działań przedsiębiorców i przedstawicieli władz publicznych w zwalczaniu zjawiska.
Raport "Szara Strefa 2018"
Źródło: Instytut Prognoz i Analiz Gospodarczych
/WiedzaiPraktyka
/wip