Zarządzanie należnościami: Strategia finansowa przedsiębiorstwa

Zarządzanie należnościami: Strategia finansowa przedsiębiorstwa

Każde z aktywnie działających na rynku przedsiębiorstw opiera swoje funkcjonowanie na przyjętej strategii czy też polityce zakładającej określenie celów oraz identyfikującej środki i opisującej procesy biznesowe, które mają osiągniecie tych celów umożliwić.

W ramach strategii można wyodrębnić plan zarządzania finansami przedsiębiorstwa. Jego głównym elementem jest określenie źródeł finansowania działalności, gdyż w znakomitej większości przypadków zewnętrzni dawcy kapitału warunkują przetrwanie firmy.

Inny element strategicznego zarządzania finansami, który jest dla biznesu niezwykle ważny w dłuższej perspektywie, stanowi zarządzanie należnościami. Wpływająca na konto należność za sprzedany towar jest ukoronowaniem szeregu wcześniej podejmowanych działań, takich jak produkcja i sprzedaż towaru, wykonywanie usługi, obmyślanie strategii gospodarczej, procesów negocjacyjnych i wielu innych. Dla rzemieślnika wykonującego np. posąg na zlecenie miasta będzie warunkiem przetrwania i osobistym sukcesem po miesiącach pracy, z kolei dla działu finansowego międzynarodowej korporacji spływająca należność stanowić będzie jeden z wielu wpływów w danym dniu.

Niezależnie jednak od rodzaju, wielkości i specyfiki prowadzonej działalności gospodarczej, terminowo spływające należności stanowią dla firmy jeden z priorytetów i warunek konieczny dalszej działalności, a moment, w którym należność staje się przeterminowana zawsze oznacza kłopot.

Do zarządzania należnościami warto podejść jako do złożonego procesu, który przebiega wieloetapowo, ułatwia zapanowanie nad strumieniem pieniędzy wpływających do firmy i przygotowuje przedsiębiorstwo na wypadek zaburzenia tych wpływów.

Proces zarządzania należnościami należy przeanalizować pod kątem:

  • Założeń dotyczących polityki zarządzania należnościami w kontekście strategii finansowej firmy.

  • Kontroli procesu regulowania bieżących należności.

  • Odzyskania długu jako ostatniej możliwość wypełnienia założeń polityki zarządzania należnościami.

Założenia dotyczące polityki zarządzania należnościami w kontekście strategii finansowej firmy

Tworząc politykę zarządzania należnościami, która w dzisiejszym świecie dużych przedsiębiorstw i międzynarodowych korporacji przyjmuje najczęściej formę konkretnego dokumentu, powinniśmy już na początku poczynić założenia, które jako podstawowe będą warunkować ramy tej polityki. Dzięki temu unikniemy w przyszłości wprowadzania takich zmian i modyfikacji, które mogą destabilizować sytuację i powodować wzrost nakładów pracy dla osiągnięcia tego samego efektu.

Do podstawowych założeń możemy zaliczyć podejmowanie działań w kierunku poprawy płynności finansowej przedsiębiorstwa i w miarę możliwości, skracanie cyklu rotacji należności.

Te dwa założenia są ściśle ze sobą powiązane i mają na celu stworzenie warunków dla jak najszybszego spływu środków pieniężnych do firmy. Osiągnięcie tego stanu jednocześnie zabezpieczy pośrednio firmę przed takimi niepożądanymi zjawiskami jak wzrost należności przeterminowanych i co za tym idzie, przed wzrostem kosztu obsługi procesu odzyskiwania należności. Jeśli założenia te zostaną wypełnione, będzie można stwierdzić, że polityka dotycząca należności wpisuje się doskonale w strategię finansową przedsiębiorstwa, dla której głównymi założeniami powinny być: szybkie i tanie pozyskiwanie kapitału.

Przykład

Duża spółka ZED zajmująca się przetwórstwem na potrzeby branży spożywczej stosowała dotychczas termin 30-dniowy płatności dla hurtowników oraz sieci handlowych. W ostatnim czasie dwa konkurencyjne podmioty zaoferowały odbiorcom 45- oraz 60-dniowy termin. W tym przypadku na pozycję rynkową ZED-a wpływ mają bardziej dobre relacje z odbiorcami niż przewaga jakościowa oferowanych produktów, i może okazać się, że korzystniejszy dla kontrahentów, dłuższy termin płatności może być decydujący przy wyborze dostawcy przez sieć handlową. W tym wypadku Spółka decyduje się na wykorzystanie faktoringu w celu zabezpieczenia swoich wpływów przy jednoczesnej możliwości zaoferowania dłuższego terminu swoim odbiorcom.

Wobec zaistniałej sytuacji działy: handlowy i finansowy ZED-a musiały szybko dojść do porozumienia i znaleźć rozwiązanie, które uchroniłoby firmę przed utratą jakieś części rynku, a jednocześnie nie stałoby w sprzeczności z dotychczasowymi zasadami polityki zarządzania należnościami. Nie można było pozostać przy 30-dniowym terminie, a z drugiej strony przesunięcie w czasie spływu dużej części należności o 30 dni mogłoby skutkować zaburzeniem płynności finansowej.

Faktoring

Doskonałym rozwiązaniem okazał się tutaj faktoring. Wygenerował oczywiście pewien koszt, jednak pozwolił na utrzymanie polityki zarządzania należnościami w ryzach przy dostosowaniu taktyki Spółki do zmiennego otoczenia rynkowego.

Faktoring nie jest jedynym narzędziem stosowanym dla lepszego zarządzania należnościami. Niektóre firmy jako rozwiązanie systemowe stosują też ubezpieczenie należności, co jest znamienne dla czasów, w których transakcje na dużą skalę, często pomiędzy podmiotami znajdującymi się w różnych krajach, generują spore ryzyko. Ubezpieczyciele są tutaj często postrzegani jako gwarant spływu należności, oferują niejako kolejne zabezpieczenie, które obok pozyskiwanych hipotek, czy gwarancji bankowych stanowi kolejną przesłankę dla wprowadzenia kredytu kupieckiego. Takie rozwiązanie, poprzez gwarancję spływu do firmy środków pieniężnych, również wpiera realizację założeń polityki zarządzania należnościami.

Przeczytaj także:

Autor: Łukasz Kułakowski, Grupa Azoty

E-Doradca Analiza Finansowa