Najważniejsze światowe giełdy papierów wartościowych. To tam obraca się największymi pieniędzmi

Na wstępie warto w ogóle wyjaśnić, czym jest giełda papierów wartościowych. W największym skrócie – to regulowany rynek, na którym dokonuje się transakcji kupna-sprzedaży różnorodnych instrumentów finansowych oficjalnie dopuszczonych do legalnego obrotu, przede wszystkim obligacji i akcji oraz tzw. instrumentów pochodnych, np. opcji czy kontraktów terminowych.

Początkowo giełda papierów wartościowych znajdowała się w budynku, w którym gromadzili się inwestorzy handlujący ze sobą podczas fizycznych spotkań twarzą w twarz. Technologiczny postęp, na czele z bardzo dynamicznym rozwojem sieci internetowej, sprawił, że w zasadzie wszystkie giełdy przeszły na zdalny tryb handlu. To stanowi duże ułatwienie dla każdej ze stron. Traderzy mogą teraz w zasadzie działać na każdym rynku, bez żadnych przeszkód geolokalizacyjnych. W Polsce funkcję giełdy papierów wartościowych pełni GPW – publiczna spółka akcyjna funkcjonująca w obecnej formie o roku 1991, której korzenie sięgają czasów pierwszej połowy XIX wieku. W 1817 w gmachu Pałacu Saskiego w Warszawie powstała pierwsza Giełda Kupiecka. Stanowiła ona fundament do utworzenia późniejszej giełdy z 1921 roku, czyli już po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Funkcjonowała ona do wybuchu II wojny światowej. Dzisiejsza GPW powstała dopiero po transformacji ustrojowej. Niestety, nie jest to jedna z największych światowych giełd. Ścisła czołówka tego zestawienia prezentuje się następująco.

Największą pod względem kapitalizacji giełdą na świecie jest nowojorska NYSE. Założona została w 1817 roku, choć za jej fundament uznaje się tzw. umowę Buttonwood z 1792 roku zawartą pomiędzy 24 kupcami, którzy wspólnie określili kwestię obrotu papierami wartościowymi. Dokument ten dotyczył dwóch głównych elementów: handel mógł odbywać się jedynie między stronami porozumienia, co miało eliminować innych pośredników, a wysokość prowizji, nie miała prawa przekraczać poziomu 0,25 proc. Na NYSE obrót papierami wartościowymi jest całkowicie elektroniczny. Giełda skupia 1867 spółek, w tym takich gigantów, jak chociażby General Electric Co. czy Hewlett-Packard Co. Sesje odbywają się od poniedziałku do piątku (z wyjątkiem dni świątecznych) w godzinach 9:00-16:00 czasu wschodniego.

Co ciekawe, to właśnie na NYSE miał miejsce wielki krach z 24 października 1929 roku, określany jako „czarny czwartek”. Kapitalizacja New York Stock Exchange z 2013 roku wyniosła aż 15 913 258,5 mln USD, co uplasowało ją w absolutnym czubie zestawienia największych światowych giełd. Co ważne – nie jest to pod żadnym pozorem giełda najstarsza. Warto to podkreślić, gdyż często w ten sposób, mylnie, się ją określa.

W Nowym Jorku funkcjonuje jeszcze jednak wielka giełda – NASDAQ, czyli National Association of Securities Dealers Automated Quotations. Jej główna siedziba mieści się w USA, ale filie funkcjonują również w Kanadzie, Chinach, Japonii i Dubaju. Uruchomiono ja w 1971 roku jako pierwszy całkowicie elektroniczny system obrotu papierami wartościowymi na świecie. To właśnie z tego względu kojarzy się ją głównie ze spółkami z szeroko rozumianej branży technologicznej. Według danych z 2015 roku na NASDAQ notowano 2978 przedsiębiorstw, w tym Google, Apple oraz Microsoft. Na koniec roku 2013 kapitalizacja giełdy wynosiła 5 281 626 mln USD.

Wielkimi pieniędzmi obraca się nie tylko w USA. Trzecią największą giełdą na świecie jest japońska Tokyo Stock Exchange. Uruchomiono ją w 1878 roku pod kierownictwem Shigenobu Ōkumy – ówczesnego ministra finansów. W 1943 roku połączono ją z 10 innymi dużymi giełdami funkcjonującymi w największych miastach kraju kwitnącej wiśni. Chwilowo została zawieszona po tragicznym w skutkach bombardowaniu w Nagasaki. Ponownie otwarta została w 1949 roku i funkcjonuje z sukcesami do dziś. Skupia wokół siebie 2302 spółki. Większość z nich jest japońska. Zaledwie 31 to podmioty zagraniczne. Kapitalizacja Tokyo Stock Exchange przekracza 5 bilionów dolarów.

Przenosimy się wreszcie na Stary Kontynent, gdzie miano największej giełdy przysługuje brytyjskiej London Stock Exchange (LSE). Założono ją w 1801 roku. Liczy ponad 3000 spółek z około 70 państw. Na giełdzie tej notowane są chociażby HSBC Holding czy Vodafone. Kapitalizacja z końca 2013 roku wynosiła 3 862 590,3 mln USD.

Chińska giełda papierów wartościowych z siedzibą w Hongkongu. Skrótowo określana jako HKSE lub SEHK. Kapitalizacja na koniec 2013 roku wynosiła 2 803 262 mln USD. Uległa ona jednak spadkowi ze względu na pandemię COVID-19 (szacuje się, że to około 1,3 biliona dolarów). Założona w 1891 roku. Skupia wokół siebie ponad 2500 przedsiębiorstw (głównie chińskich).

Artykuł Partnera