Już od 1 czerwca 2017 r. kontrole podatkowe na nowych zasadach

Wprowadzone zmiany dotyczą w dużej mierze zmian w nazewnictwie organów podatkowych oraz wprowadzeniem nowych organów podatkowych. Nadal za organy podatkowe będą uważane naczelnicy urzędów skarbowych, minister właściwy do spraw finansów publicznych, wójtowie, burmistrzowie (prezydenci miast), starostowie oraz marszałkowie województwa. Dyrektora izby skarbowej zastąpi dyrektor izby administracji skarbowej, zaś naczelnika urzędu celnego – naczelnik urzędu celno-skarbowego.

Nowymi organami podatkowymi nie znanymi do tej pory będą Szef Krajowej Administracji Skarbowej (dalej: KAS) oraz dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (dalej: KIS). Dwa nowe organy  przejmą uprawnienia, które do tej pory są w gestii ministra finansów.

Do zadań Szefa KAS należeć będzie m.in.:

• nadzór nad działalnością dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, dyrektorów izb administracji skarbowej, naczelników urzędów skarbowych, naczelników urzędów celno-skarbowych, dyrektora Krajowej Szkoły Skarbowości, dyrektora Centrum Informatyki KAS oraz dyrektorów właściwych w sprawach KAS komórek organizacyjnych w ministerstwie finansów;
• kształtowanie polityki kadrowej i szkoleniowej w jednostkach organizacyjnych KAS;
• realizacja budżetu państwa w zakresie ustalonym dla KAS;
• rozpoznawanie, wykrywanie i zwalczanie przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych, zapobieganie tym przestępstwom i wykroczeniom oraz ściganie ich sprawców, w zakresie określonym w Kodeksie karnym skarbowym;
• wykonywanie kontroli celno-skarbowej w zakresie prawidłowości i prawdziwości składanych oświadczeń o stanie majątkowym przez osoby zatrudnione w jednostkach organizacyjnych KAS oraz funkcjonariuszy.

Ponadto Szef KAS jest organem podatkowym jako:

• organ pierwszej instancji w sprawach stwierdzenia nieważności decyzji, wznowienia postępowania, zmiany lub uchylenia decyzji lub stwierdzenia jej wygaśnięcia – z urzędu;
• organ właściwy w sprawach porozumień dotyczących ustalenia cen transakcyjnych;
• organ właściwy w sprawach informacji przekazywanych przez banki i spółdzielcze kasy oszczędnościowo--kredytowe o założonych i zlikwidowanych rachunkach bankowych związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej;
• organ właściwy w sprawach opinii zabezpieczających;
• organ pierwszej instancji w sprawach dotyczących unikania podwójnego opodatkowania.

Istotny podział kompetencji pomiędzy trzy organy podatkowe: ministra finansów, Szefa KAS i dyrektora KIS będzie miał miejsce w zakresie interpretacji podatkowych. Po zmianach uprawnionym organem do wydawania interpretacji ogólnych nadal pozostanie jedynie minister finansów. Będzie on także właściwy w sprawie ich zmiany z urzędu, o ile będą one nieprawidłowe, tj. niezgodne z prawem przy uwzględnieniu również orzecznictwa sądów, Trybunału Konstytucyjnego lub Trybunału Sprawiedliwości UE.

W oparciu o art. 14a § 10 Ordynacji podatkowej, minister finansów będzie miał prawo upoważnić dyrektora KIS do:

• wydawania jako organ pierwszej instancji postanowień w sprawie pozostawienia wniosku o wydanie interpretacji ogólnej bez rozpatrzenia;
• występowania do organów podatkowych z żądaniem przekazywania akt dotyczących wskazanych we wniosku o wydanie interpretacji ogólnej decyzji, postanowień oraz interpretacji indywidualnych.

Postanowienia o pozostawieniu wniosku o wydanie interpretacji ogólnej bez rozpatrzenia wydaje się, jeśli:

• nie przedstawiono w nim zagadnienia mającego być przedmiotem interpretacji ogólnej lub,
• nie wskazano przepisów prawa podatkowego, które mają być zinterpretowane, lub
• przedstawione zagadnienie jest już przedmiotem wydanej interpretacji ogólnej i stan prawny nie uległ zmianie.

Wydawaniem interpretacji indywidualnych zajmować się będzie dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Będzie on również uprawniony do ich zmiany na etapie rozpatrywania wezwania do usunięcia naruszenia prawa, które poprzedza wniesienie skargi do sądu administracyjnego. Szef KAS będzie mógł je natomiast zmieniać z urzędu w każdym czasie, o ile uzna, że nie są prawidłowe uwzględniając przy tym orzecznictwo sądów, TK oraz Trybunału Sprawiedliwości UE.

Oprócz zmiany interpretacji indywidualnej przewidziana jest również instytucja jej uchylenia. Kompetencje w tym zakresie będę przysługiwać dwóm nowym organom, tj. dyrektorowi KIS oraz Szefowi KAS. Pierwszy z nich mógł to zrobić, gdy wydana interpretacja dotyczy zagadnienia uprzednio rozstrzygniętego interpretacją ogólną. Oprócz uchylania interpretacji ogólnej, dyrektor KIS wyda postanowienie o stwierdzeniu, że do stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego opisanych we wniosku ma zastosowanie interpretacja ogólna.

Natomiast Szef KAS będzie mógł uchylić interpretację indywidualną, jeśli w dniu złożenia wniosku istniały przesłanki odmowy wszczęcia postępowania w sprawie jej wydania. Sytuacja taka ma miejsce w szczególności, gdy wniosek o wydanie interpretacji złożył podmiot nieuprawniony, a także, gdy będzie miała miejsce inna przyczyna wykluczającą wszczęcie postępowania (art. 165a Ordynacji podatkowej). Z jednoczesnym uchyleniem interpretacji indywidualnej umorzy postępowanie w sprawie jej wydania.

W sytuacji, gdy interpretacja indywidualna stanie się niezgodna z wydaną interpretacją ogólna, to zaistnieje przesłanka do stwierdzenia jej wygaśnięcia. Organem uprawnionym do orzekania w tym zakresie będzie dyrektor KIS.

Ponadto, dyrektor KIS został uprawniony do zmiany, a także uchylania postanowień stwierdzających, że do stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego opisanych we wniosku o wydanie interpretacji ogólnej ma zastosowanie interpretacja ogólna. Zmiana postanowienia nastąpi w przypadku zmiany interpretacji ogólnej, która uprzednio został w nim wskazana. Natomiast uchylenie postanowienia następować będzie, gdy okaże się, że przedstawione we wniosku stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe nie odpowiadają zagadnieniu będącemu przedmiotem wskazanej w nim interpretacji ogólnej.  Skutkiem uchylenia postanowienia będzie konieczność rozpoznania wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej.

Jakub Rychlik

doradca podatkowy