Dostawcy dużych sieci handlowych będą chronieni, ale nie wszyscy

W pierwszej kolejności należy wspomnieć, że pobieranie tzw. opłat półkowych jest praktyką w Polsce zabronioną przepisami Ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, gdzie art. 15, pobieranie innych niż marża handlowa opłat za przyjęcie towaru do sprzedaży, kwalifikuje wprost jako czyn nieuczciwej konkurencji utrudniający innym przedsiębiorcom dostęp do rynku. Przepis nie spełnia jednak swojej roli, gdyż nawet średnio utalentowany prawnik jest w stanie umowę sporządzić w ten sposób, aby obowiązek uiszczenia opłaty tego rodzaju powiązać ze świadczeniem na rzecz dostawcy usług o charakterze choćby marketingowym.

Wspomniany projekt ustawy wprowadza daleko więcej wątpliwości. Ot chociażby kwestia ustalenia, komu przysługuje przewaga kontraktowa. Projekt zakłada, że stroną w założeniu „słabszą” będzie ten, kto nie ma wystarczających i faktycznych możliwości zbycia produktów rolnych i spożywczych. Do niewykonalnego w gruncie rzeczy zadania udowodnienia sieci handlowej, że zapisana w umowie opłata stanowi ukrytą opłatę półkową, dochodzi więc konieczność dowiedzenia, że nie miało się żadnych innych „wystarczających i faktycznych” możliwości zbycia swoich produktów.

Niezrozumiałym jest też zawężenie ochrony do firm zajmujących się produkcją rolno-spożywczą. Problem opłat półkowych w równym stopniu dotyczy dostawców produktów również innych branż, a tymczasem ustawodawca świadomie zawęzi zakres i tak już iluzorycznej ochrony, choć należy przyznać, że możliwe kary do wysokości 3 proc. rocznego obrotu, nakładane decyzją Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, mogą stanowić czynnik odstraszający.

Niewykluczone więc, że likwidacji ulegną niechciane opłaty w odniesieniu do dostawców produktów rolno-spożywczych, w mojej ocenie jednak, w zamian za istotne obniżenie marży.